دکترعلی قوامی - تحقیقات بازار؛ فرایند جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات درباره بازار و مشتریان کنونی، قدیمی و یا بالقوه‌ی یک محصول یا خدمت است. این تحقیق در مورد خصوصیات، عادت مصرف،‌ محل زندگی و نیازهای بازار هدف شما و همچنین ویژگی‌های رقبا و صنعتی که درآن فعالیت می‌کنید، صورت می‌گیرد. تحقیقات بازار به صاحبان کسب و کار کمک می‌کند تا قبل از استفاده از منابع خود در یک کسب و کار، آن را امکان سنجی کنند.
امروزه شما برای ورود به هر کسب‌وکاری در دنیا نه تنها نیاز به شناخت دقیق آن دارید، بلکه باید شناخت عمیقی از بازار آن کسب و کار نیز داشته باشید. این شناخت از راه تحقیق بازار میسر می‌شود.
استراتژی‌هایی همچون بخش بندی بازار (تقسیم افراد حاضر در یک بازار در چندین گروه) و برندینگ و متمایزسازی محصول (دادن هویت به یک محصول جهت خلق تمایز با محصولات رقبا)، بدون استفاده از تحقیقات بازار میسر نمی‌شوند.
یک شرکت تبلیغاتی و آژانس بازاریابی در سبد خدمات خود می‌تواند تحقیقات بازار را نیز قرار دهد تا برای مشتریان خود بتواند با نگاهی عمیق‌تر به بازار و همچنین از طریق آشنایی با الگوهای مصرفی مشتریان، ‌بهترین برنامه‌ بازاریابی را تدوین کند.
برای انجام یک تحقیق بازار اثربخش باید ۱۱ مرحله طی شود. باید توجه داشت که این مراحل الزاما به صورت گام به گام انجام نمی‌پذیرند و ممکن است محقق بعضی از آن‌ها را نادیده گرفته یا اینکه مجبور شود بر اثر فیدبک گرفته شده به مراحل قبلی برگردد و دوباره آن‌ را انجام دهد. در این شماره و در قسمت دوم این یادداشت، به دیگر روش های بازاریابی اثربخش می پردازیم:

8- تعیین نوع نمونه و اندازه آن
از آن جایی که مطالعه کل جمعیت هدف امکان پذیر نیست، محقق باید نمونه یابی کرده و اندازه آن را بدست بیاورد. برنامه‌ریزی نمونه نشان می‌دهد که چقدر نمونه انتخابی معرف کل جمعیت است. با در نظر گرفتن اهداف تحقیق می‌توان برنامه‌ریزی نمونه دقیق‌تری را انجام داد. اندازه نمونه دقت تحقیق را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هرچه اندازه نمونه بزرگتر باشد،‌تحقیق دقیق‌تر می‌شود ولی هزینه تحقیق را افزایش خواهد داد.

۹- جمع‌آوری اطلاعات
جمع‌‌آوری اطلاعات بخش مهمی از تحقیق بازار به شمار می‌رود. زیرا صرف نظر از روش تحلیل، آنالیز داده‌ها نمی‌تواند داده‌های غلط را تصحیح کند. ‌انتخاب نمونه اشتباه، انتخاب افرادی که عمدا پاسخ اشتباه می‌دهند و یا استخدام مصاحبه کنندگانی که تقلب می‌کنند،‌ از جمله خطاهایی که هستند که می‌توانند مرحله جمع‌آوری اطلاعات یک محقق را تحت تاثیر قرار دهند.

۱۰- تحلیل داده‌ها
زمانی که داده‌ها جمع‌آوری شدند، گام بعدی تحلیل آن‌ها به منظور معنا بخشیدن به داده‌های خام صورت می‌پذیرد. تحلیل داده‌ها شامل وارد کردن داده‌ها به فایل‌های کامپیوتری،‌ بررسی داده‌ها به منظور کشف خطاها،‌ دسته بندی و آزمایش های آماری است. تحلیل داده اغلب به کمک یک نرم‌افزار تحلیل کامپیوتری مانند SPSS انجام می‌پذیرد.

۱۱- آماده‌سازی و ارائه گزارش تحقیق
آخرین و یکی از مهم ترین گام‌های فرایند یک تحقیق بازار آماده‌سازی و ارائه گزارش آخر تحقیق است. این کار از طریق گزارش متنی یا ارائه شفاهی صورت می‌گیرد.
۱۱ مرحله هر تحقیق بازار مشخص شد. وجود تخصص و در اختیار داشتن منابع لازم،‌ برای اجرای اثربخش هر یک از مراحل بالا امری ضروری به نظر می‌رسد. زیرا تحقیقات بازاری که به درستی صورت نپذیرد می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را بر هر کسب و کاری وارد کند.