پنجشنبه، 06 اردیبهشت 1403 08:47
2773 فرهنگی 1399/06/25 - 23:20

مرگ استاد زرین‌کوب

معلمی بسیار سخت‌گیر و مردی به معنی واقعی کلمه باادب بود. به چند زبان زنده تسلط داشت، گاهی با نام مستعار عبدی برای برخی نشریات می‌نوشت و گفته‌اند که تقریبا هیچ‌وقت تلویزیون تماشا نمی‌کرد. عاشقانه ازدواج کرد اما فرزندی نداشت و بعد از مرگ او (۲۴ شهریور ۱۳۷۸) طبق وصیت، کتابخانه‌اش برای مرکز دایره‌المعارف اسلامی به میراث ماند.

به گزارش دیوان نیوز، روزنامه اعتماد نوشت: «۲۱ سال از مرگ استاد عبدالحسین زرین‌کوب می‌گذرد. معمولا او را با عناوینی مثل ادیب و منتقد ادبی و مدرس دانشگاه می‌شناسند اما برای بسیاری دیگر او راوی تاریخ ایران و اسلام است که با آثار پژوهشی‌اش، سطح مطالعه تاریخ را در ایران بالا برد.

اواخر زمستان ۱۳۰۱ در بروجرد متولد شد و بعد از پایان تحصیلات مقدماتی، برای ادامه تحصیل به تهران رفت. سال ۱۳۱۹ دیپلم ادبی گرفت و برای تدریس به زادگاهش برگشت. تقریبا از ۲۰ سالگی نوشتن را شروع کرد و بعد از قبولی در دانشگاه تهران، رشته ادبیات را همانجا تا دکترا ادامه داد. اما می‌گفت همه ‌چیز را از عینک تاریخ می‌بینم. می‌گفت تاریخ تکرار نمی‌شود و اساسا تکرار آن چه سپری و تمام شده دیگر ممکن نیست اما چون «انسان به تعبیر قرآن، ظلوم و جهول است» تجربیات شکست‌خورده گذشتگان را با این توهم و خیره‌سری که «چون از او صادر می‌شود دیگر خطا نیست» دوباره تجربه می‌کند و این تکرار خطا را با تکرار تاریخ اشتباه می‌گیرد. معتقد بود که تاریخ یک سلسله از رویدادهای به هم پیوسته و در هم پیچیده است که حکومت و آن چه قدرت سیاسی نام دارد فقط نیمه ظاهری آن را دربرمی‌گیرد و سایه‌ای سنگین هم بر آن نیمه پنهان دیگر، یعنی حیات فرهنگی و زندگی مردم می‌اندازد و فهم گذشته جز عبور از آن بخش اول و شناخت این بخش دوم ممکن نیست. هر قدر هم که صدای مردان قدرت و ثروت بلند باشد باز این واقعیت به جای خود باقی می‌ماند که زیربنای تاریخ را همان‌هایی ساخته‌اند و می‌سازند که سر به زیر و بی‌هیاهو، برای توسعه علم و رشد ادب و ارتقای فرهنگ کوشیده‌اند و می‌کوشند «تاریخ مرئی، سنجر و چنگیز و هولاگو و تیمور را عرضه می‌کند و تاریخ مخفی ابوحامد غزالی و فخر رازی و سعدی و حافظ را می‌پرورد.»

فهرست آثار اصلی زرین‌کوب طولانی است و از کتاب‌هایی مثل بامداد اسلام و کارنامه اسلام تا با کاروان حُله را در خود جای می‌دهد. زندگینامه‌های معتبری هم درباره مفاخر ادبی تاریخ ما نوشت که پله‌پله تا ملاقات خدا (درباره مولوی)، فرار از مدرسه (درباره غزالی)، از کوچه رندان (درباره حافظ) هنوز هم آثار پرفروشی‌اند و همچنان تجدید چاپ می‌شوند. او چند کتاب درباره تاریخ کشور ما تالیف کرد که در میان آنها دو قرن سکوت که روایتی از سقوط شاهنشاهی ساسانی و اوایل حکومت اعراب بر ایران است مشهورترین‌شان شناخته می‌شود و روزگاران که تاریخ عمومی کشور ماست بهترین و جامع‌ترین این آثار به شمار می‌رود. بعدها که کتاب تاریخ ایران بعد از اسلام را می‌نوشت به اشاره دو قرن سکوت را اثری «آکنده از شور حماسی و حس ملت‌پرستی» خواند که در آن «لحنی نامساعد و آمیخته به نیش و طعنه در حق اعراب به کار رفته است و البته شایسته بیان مورخ نیست» اما همیشه این کتاب را که انتشارش برای او شهرت زیادی به همراه آورده بود، بسیار دوست می‌داشت. معلمی بسیار سخت‌گیر و مردی به معنی واقعی کلمه باادب بود. به چند زبان زنده تسلط داشت، گاهی با نام مستعار عبدی برای برخی نشریات می‌نوشت و گفته‌اند که تقریبا هیچ‌وقت تلویزیون تماشا نمی‌کرد. عاشقانه ازدواج کرد اما فرزندی نداشت و بعد از مرگ او (۲۴ شهریور ۱۳۷۸) طبق وصیت، کتابخانه‌اش برای مرکز دایره‌المعارف اسلامی به میراث ماند.»



  1. هر فدراسیون باید اساسنامه تخصصی خود را داشته باشد
  2. یادداشت تفاهم امنیتی بین ایران و روسیه
  3. ضربه کاری به ارتش اسرائیل و ترجمه عملی تهدیدات نصرالله
  4. تبدیل مجوز کاغذی به شناسه یکتا از ۴۲۷ هزار عبور کرد/ لرستان در صدر جدول تبدیل مجوزها
  5. دولت در احیای واحدهای تولیدی راکد و نیمه راکد موفق عمل کرد
  6. دیدار کارگران با رهبر انقلاب
  7. شمسایی بهترین گزینه هدایت تیم ملی فوتسال است
  8. زارع‌پور: برای سومین بار درخواست کردیم گوگل‌پلی رفع فیلتر شود
  9. موریس موتا پائز سرمربی تیم ملی والیبال وارد ایران شد
  10. وسط این همه مشکلات هم می‌توانیم شاد باشیم
  11. دستاوردهای سفر رئیس جمهور به پاکستان
  12. شهادت ۳۰ کودک بر اثر گرسنگی و آوارگی ۱۷ هزار کودک بدون والدین
  13. اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی و اجتماعی با مشارکت کانون پرورش فکری البرز
  14. دوم اردیبهشت آغاز ایمن‌سازی تکمیلی فلج اطفال در استان البرز
  15. تأخیر بانک مرکزی در تأمین ارز دارو محرز است
  16. موسوی برای دومین بار از حضور در تیم ملی والیبال انصراف خواهد داد؟!
  17. برگزاری ششمین نمایشگاه ایران اکسپو 2024 در تهران
  18. مالیات بر ارزش افزوده دارو و شیر خشک، فقط یک درصد!
  19. «بی‌بی‌سی» اعتراف کرد: موفقیت حمله موشکی ایران به پایگاه هوایی رژیم صهیونیستی
  20. احداث ۱۲۲ هکتار گلخانه در البرز توسط بخش خصوصی
  21. تخریب 125 هکتار ساخت و ساز در اراضی کشاورزی ساوجبلاغ
  22. شهیدی که محل دفن او را امام خمینی (ره) تعیین کردند.
  23. آیا می دانید چه خدماتی به مادران در مراکز بهداشتی استان ارایه می شود؟
  24. اردیبهشت پر بارشی در راه است
  25. هرجایی زالودرمانی نکنید!
  26. بعد از عملیات وعده صادق، نتانیاهو حرفی برای گفتن ندارد
  27. در ۲ نقطه از تهران آرامستان جدید احداث خواهد شد
  28. بازی دوستانه فوتبال به یاد مرحوم آب پرور
  29. عملیات وعده صادق معادلات نظامی جهان را تغییر داد.
  30. افزایش شمار دریافت کنندگان حق پرستاری در استان البرز
  31. انهدام ریزپرنده‌ها عامل اصلی صدای انفجار در اصفهان
  32. تانژانت زاويۀ تغييرات قلعه‌نویی صفر است / فرصت‌سوزی یکسالۀ تیم‌ملی!
  33. واحد سوم گازی نیروگاه ‌گهران به شبکه برق کشور متصل شد
  34. مدیریت تغییر اقلیم و گسترش اقتصاد سبز، راهبرد اصلی دولت
  35. بیش از ۵۷ هزار بازدید از شروع طرح سلامت نوروزی انجام شد
  36. دستگاه‌های امدادی البرز در آماده‌باش
  37. تعریف بسته‌های سرمایه‌گذاری در مدیریت شهری کرج
  38. ارائه ۲۸ هزار خدمت امدادی توسط هلال احمر البرز
  39. کاهش ۶۷ درصدی شعب نامتعارف
  40. نظامی‌گرایی اقتصادهای اروپایی