3415 فرهنگی 1399/07/18 - 12:06

تنها اثری که از محمدرضا شجریان ثبت ملی شد

صدای محمدرضا شجریان اصالت و تاریخ آواز ایرانی است. نه فقط در موسیقی که در خواندن قرآن و ادعیه نیز گنجینه‌هایی را به میراث گذاشته است. از آن همه آواز در قالب‌های گوناگون، دعای «ربّنا»ی او در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران ثبت شد.

 اردیبهشت ۱۳۹۶ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دعای ربّنا با صدای محمدرضا شجریان را با عنوان «ربّنای شجریان؛ مثنوی در مایه افشاری» به شماره ۱۳۹۶ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس ثبت کرد و لوح آن، درحالی که این هنرمند نامدار در بستر بیماری و مراقبت بود، به همایون شجریان فرزندش اهدا شد.

صدای شجریان همانطور که خودش نیز گفته بود «جزئی از فرهنگ کهن ایران است»، اما رییس اسبق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (زهرا احمدی پور) دلیل انتخاب ربّنای او را برای ثبت در فهرست ملی میراث ناملموس، اینطور شرح داده بود: «استاد شجریان یکی از سرمایه‌های ملی ایران است و سازمان میراث‌فرهنگی به‌ دلیل علاقه و اهمیتی که مردم ایران برای ربنای شجریان قائل هستند و خاطرات‌شان در ماه مبارک رمضان با این نوای آسمانی گره خورده است، اهتمام خود را معطوف به ثبت این اثر در فهرست میراث ناملموس کرد.»

«ربّنا» یکی از پرمخاطب‌ترین آثار استاد محمدرضا شجریان است.

 

ربنا شامل چهار دعا از آیات قرآن است که همه با عبارت ربّنا آغاز می‌شوند. شجریان، ربّنا را در دستگاه سه‌گاه خوانده و با مرکب‌خوانی (مدولاسیون یا راه‌گردانی) سری به دستگاه‌ها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) می‌زند و سپس به سه‌گاه برمی‌گردد. ربّنا در نواری که محمدرضا شجریان با نام «به‌یاد پدر» ضبط کرده، منتشر شده است.

محمدرضا شجریان گفته بود: انگیزه اصلی‌اش از خواندن این دعا، تدریس آن به دو هنرجو بود و این اثر در یکی از استودیوهای رادیو ضبط شده‌است.

شجریان مبدع تعدادی ساز در موسیقی ایرانی نیز است. او در اردیبهشت ۱۳۹۰ نمایشگاهی در تهران برگزار کرد و این سازها را که «صراحی»، «شهر آشوب»، «ساغر»، «کرشمه»، «سبو» و «تندر» نام دارند، رونمایی کرد.

استاد آواز ایران که در سال ۱۳۵۶ مقام نخست مسابقه کشوری تلاوت قرآن را به دست آورد، سال ۷۸ جایزه پیکاسو و دیپلم افتخاری سازمان یونسکو را دریافت کرد. این جایزه هر پنج سال یک بار به هنرمندی که برای شناساندن فرهنگ و هنر کشورش می‌کوشد، اهدا می‌شود. در سال ۲۰۰۶ میلادی نیز نشان موتزارت را از سازمان یونسکو گرفت و دو بار نامزد جایزه گرمی شد. سال ۱۳۹۳ نشان «شوالیه ملی» یا «لیاقت در آیینی رسمی» را از دولت فرانسه دریافت کرد. در سال ۲۰۱۰ رادیو عمومی ملی «ان پی ار» (National Public Radio) پس از یک نظرسنجی مردمی، صدای محمدرضا شجریان را در بین ۵۰ صدای برتر جهان معرفی کرد. در سال ۱۳۹۶ نشان عالی «هنر برای صلح» را گرفت و سال ۱۳۹۸ در جشنواره موسیقی بنیاد آقاخان، جایزه ویژه «خداوندگار موسیقی» به او اهدا شد. هیات داوران جشنواره جایزه موسیقی بنیاد آقاخان در بیانیه‌ای علت تقدیم این جایزه را نقش آفرینی مستمر شجریان در غنی کردن میراث موسیقیایی بشر، استادی بی‌همتا در موسیقی و تاثیرگذاری اجتماعی وی به عنوان یک موسیقی‌دان و معلم در ایران و خارج از مرزهای این کشور عنوان کرد. سایت انجمن آسیا نیز محمدرضا شجریان را پرآوازه‌ترین هنرمند موسیقی اصیل ایرانی معرفی کرده است.

محمدرضا شجریان پنجشنبه، ۱۷ مهرماه پس از تحمل یک دوره طولانی و مبارزه با بیماری، در سن ۸۰سالگی از دنیا رفت.



  1. تانژانت زاويۀ تغييرات قلعه‌نویی صفر است / فرصت‌سوزی یکسالۀ تیم‌ملی!
  2. واحد سوم گازی نیروگاه ‌گهران به شبکه برق کشور متصل شد
  3. مدیریت تغییر اقلیم و گسترش اقتصاد سبز، راهبرد اصلی دولت
  4. بیش از ۵۷ هزار بازدید از شروع طرح سلامت نوروزی انجام شد
  5. دستگاه‌های امدادی البرز در آماده‌باش
  6. تعریف بسته‌های سرمایه‌گذاری در مدیریت شهری کرج
  7. ارائه ۲۸ هزار خدمت امدادی توسط هلال احمر البرز
  8. کاهش ۶۷ درصدی شعب نامتعارف
  9. نظامی‌گرایی اقتصادهای اروپایی
  10. وزیر دفاع پاکستان برای طالبان افغانستان خط و نشان کشید
  11. کلیت مجلس دوازدهم انقلابی است
  12. کاهش رکود تورمی مسکن با اقدامات دولت سیزدهم
  13. کاهش ۱۰۰ درصدی تصادفات درون شهری در البرز
  14. روبینیو 9 سال به زندان خواهد رفت!
  15. وار تا 20 روز آتی به ایران می‌آید
  16. آب، منبع استراتژیک کلیدی تهدیدات امنیت جهانی
  17. افزایش ۲ برابری کارت آزاد جایگاه‌های سوخت در نوروز
  18. شناگر اصفهانی رکورد ملی خود را جابه‌جا کرد
  19. برگزاری اولین گردهمایی مشترک رؤسای هیئت‌ها، انجمن‌های ورزشی و  مسئولان کمیته‌های پارکور کشور
  20. درهای نمایشگاه رسانه های ایران باز شد
  21. افزایش دو و نیم برابری بودجه فرهنگی شهرداری کرج
  22. آیین تحلیف اعضای هیئت منصفه مطبوعات البرز برگزار شد
  23. گرم‌ترین آذر ۳۳ سال اخیر کشور ثبت شد
  24. خواص بسترساز مشارکت حداکثری در انتخابات شوند
  25.  روایت تکراری اختلاف و التهاب
  26. یک هشتم لیگ قهرمانان آسیا؛مشابه ولی متفاوت
  27. نقش «اقتصاد مقاومتی» در عبور از تنگنای تحریم
  28. ابراز شادی و خوشحالی بعد از پیروزی، جُرم محسوب می‌شود ؟!
  29. به بهانه آغاز دوباره مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران
  30. زمین چمن مصنوعی روستای خورچان افتتاح شد
  31. «حمل و نقل» پیش شرط بهبود وضعیت صادرات و واردات در کشور
  32. تاج منتسب به سپاه است؟
  33. توافق با عراق برای تامین ۵۰ میلیون متر مکعبی گاز در روز
  34. بیست و یکمین جشنواره تولید ملی - افتخار ملی با حضور مقامات کشور
  35. افزایش قیمت خودسرانه قالیشویی و خشکشویی ممنوع است
  36. سهمیه جدید وام ۲۰۰ میلیون تومانی ودیعه مسکن ابلاغ شد
  37. ۵۰۰ میلیون مسدوی خودروهای وارداتی آزاد شد
  38. انعقاد تفاهم‌نامه همکاری میان ۴ کمیسیون گردشگری اتاق‌های بازرگانی ایران، البرز، اصفهان و قم
  39. زمان واریز عیدی کارمندان اعلام شد
  40. زمان واریز اعتبار تشویقی کالابرگ به حساب‌ها