نخستین نشست کارگروه مبارزه با مواد مخدر که در چارچوب مصوبات نشست دوحه ۳ تشکیل شده است، روز پنجشنبه ۸ آذرماه به صورت برخط برگزار شد. دفتر معاونت سیاسی سازمان ملل ملل در امور افغانستان (یوناما) گفته این کارگروه، زمینه تعامل هماهنگ با طالبان در حوزه مبارزه با مواد مخدر را فراهم می‌کند.
مساله مواد مخدر به ثبات سیاسی، اقتصاد و معیشت افغانستان گره خورده است
حسن کاظمی قمی نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان که به همراه هیات ایرانی در این نشست شرکت کرد، با بیان این‌که مساله مواد مخدر با مسایل دیگر از جمله ثبات سیاسی، وضعیت اقتصادی، معیشت و توسعه زیرساخت‌ها در افغانستان، مرتبط است، بر لزوم توجه به بحران‌ها و مسایل دیگر در امر مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد.
نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان همچنین تصریح کرد که راه حل مساله افغانستان در کشورهای منطقه است و با مشارکت منطقه و به کارگیری توانمندی‌ها، ظرفیت‌ها و تجارب این کشورها باید به یک راه حل منسجم، فراگیر و پایدار برای بحران افغانستان دست یافت.
کاظمی قمی همچنین با اشاره به تجارب همکاری‌های خود با نهادهای مختلف سازمان ملل و وقوف این سازمان به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های ایران در حوزه‌های گوناگون، برای مشارکت در پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های منطقه‌محور در افغانستان، اعلام آمادگی کرد.
وی در عین حال با اشاره به این‌که این یک نشست بین‌دولتی (Intergovernmental) است، تاکید کرد که باید از ظرفیت کشورها نیز به منظور رهبری این نشست استفاده شود؛ موضعی که با حمایت نماینده پاکستان نیز همراه شد و هیات‌های ایران و پاکستان به منظور پیشبرد مذاکرات، برای رهبری جلسه، اعلام آمادگی کردند.
از کارگروه مبارزه با مواد مخدر استفاده سیاسی نشود
در نخستین نشست کارگروه مبارزه با مواد مخدر در افغانستان، افزون بر جمهوری اسلامی ایران، نمایندگان کشورهای ترکیه، پاکستان، آمریکا، روسیه، چین، نروژ، اتحادیه اروپا و کارشناسان نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل مانند یوناما و دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC) نیز شرکت داشتند.
نمایندگان کشورهای غربی در این نشست از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا بر لزوم مشارکت اندیشمندان و کنشگران سیاسی و مدنی افغان در این نشست هم تاکید کردند تا به گفته آنان، شرکت‌کنندگان بتوانند تصویر بهتری از دستاوردها و پیشرفت‌ها و نیز کمبودها و نقصان‌ها داشته باشند.
نماینده روسیه اما با دیدگاه غربی‌ها به شدت مخالفت و نمایندگان غرب به ویژه آمریکا را متهم کرد که تلاش می‌کنند موضوعات فنی را به منظور اعمال فشار و دخالت در منطقه، سیاسی بسازند.
روسیه تاکید کرد که اجازه نمی‌دهد آمریکا از کارگروه مبارزه با مواد مخدر برای مقاصد سیاسی خود استفاده کند و استدلال کرد که این یک گروه کاری فنی و تخصصی است و نباید سیاسی شود.
نماینده روسیه هشدار داد که اگر غربی‌ها همچنان بر رویکرد خود پافشاری کنند، در مذاکرات شرکت نخواهد کرد.
نماینده حکومت طالبان در این نشست نیز در پایان گزارش خود، بار دیگر به گزارش اخیر سازمان ملل اشاره و از موضع این سازمان و کشورهای غربی انتقاد کرد و گفت که افغانستان، هیچ‌گونه کمکی از سازمان ملل و کشورهای دیگر برای مبارزه با مواد مخدر دریافت نکرده است.
نماینده طالبان همچنین گفت که کشورش به سازمان ملل و طرف‌های دیگر اجازه نخواهد داد که به بهانه پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌ها در امور داخلی افغانستان دخالت کنند.
تشکیل سه کارگروه تخصصی برای مبارزه با موادمخدر
رزا اوتانبایوا نماینده دبیرکل ملل متحد و رئیس یوناما نیز در این نشست، مبارزه با مواد مخدر را موضوعی بسیار مهم برای افغانستان خواند که به گفته وی هم بر جوامع روستایی و هم بر صلح و ثبات منطقه تاثیر می‌گذارد.
در پایان این نشست، مصوب شد که کارگروه مبارزه با مواد مخدر در افغانستان با ایجاد سه کارگروه تخصصی دیگر شامل کارگروه مبارزه با عرضه و همکاری‌های انتظامی و پلیسی، کارگروه کاهش تقاضا و کمک به بهداشت و درمان و کارگروه معیشت جایگزین که در فوریه ۲۰۲۵ میلادی (بهمن ۱۴۰۳) ایجاد خواهند شد به کار خود ادامه دهد.
خانم اوتانبایوا از کشورها خواست که تا زمان تشکیل کارگروه‌های زیرمجموعه در زمستان پیش رو، به رایزنی‌ها و گفتگوهای دوجانبه خود در این زمینه ادامه دهند و برای آغاز به کار این کارگروه‌ها در موعد مقرر، آماده شوند.
در اعلامیه یوناما آمده است که طرح ایجاد این کارگروه، از توصیه‌های ارزیابی مستقل ارائه شده به شورای امنیت بوده تا «روند تعامل مسنجم‌تر، هماهنگ‌تر و با ساختار منظم را با مقامات حاکم افغانستان به نفع مردم افغانستان دنبال کند.»
بر اساس مصوبات نشست سوم دوحه، قرار است یک گروه کاری دیگر به نام اقتصاد نیز تشکیل شود و پس از ایجاد این دو گروه، نشست چهارم دوحه برگزار خواهد شد.
نشست دوحه ۳ با حضور نمایندگان ویژه کشورها برای افغانستان در ۳۰ ژوئن و اول ژوئیه سال جاری میلادی ( ۱۰ و ۱۱ تیر) برگزار شد. سازمان ملل در آن زمان هدف از این نشست را «افزایش تعامل بین‌المللی با افغانستان به صورت منسجم و ساختارمند» اعلام کرد.
نخستین نشست کارگروه مبارزه با مواد مخدر در افغانستان در حالی برگزار شد که بر اساس تازه‌ترین گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل، تولید تریاک در افغانستان در سال جاری میلادی ۳۰ درصد افزایش یافته و به ۴۳۳ تن رسیده است.
این نهاد همچنین اعلام کرده که تولید تریاک در افغانستان در مقایسه با سال ۲۰۲۲ میلادی ۹۳ درصد کاهش یافته است، سالی که در آن طالبان فرمان منع کشت کوکنار را صادر کردند.
این گزارش به افزایش ۱۹ درصدی کشت تریاک در یک سال گذشته نیز اشاره دارد؛ موضوعی که با انتقاد طالبان روبه‌رو شده و وزارت کشور طالبان، ضمن رد محتوای این گزارش، تاکید کرده که حکومت طالبان در زمینه مبارزه با مواد مخدر، هیچ‌گونه کمکی دریافت نکرده است.