دیوان نیوز، مهدی تیموری (سردبیر «دنیای هوادار»)

آرتیست های «مالتی مدیا»؛ از «مسعود کیمیایی» تا «دیوید لینچ»!

اینکه اساسا «چرایی» مالتی مدیا محور بودن و چندفعالیتی هنرمندان در حیطه های مختلف هنری تا این حد برای بخش کثیری از مردم عامه و اصحاب رسانه عجیب است برای نگارنده جای پرسش های بنیادینی دارد که معتقدم نیاز به واکاوی عمیق تری دارد؛ چرا که سالیان درازی است که این مسئله در بسیاری از هنرمندان ایران و سراسر جهان وجود داشته و دارد و در سایر کشورهای دنیا هم به راحتی پذیرفته شده و مورد اقبال هم قرار گرفته؛ مثلا «مسعود کیمیایی» فیلمساز مشهور سینمای ایران علاوه بر فیلمسازی، شعر و ترانه هم سروده و رمان هم منتشر کرده که اتفاقا یکی از آن ها به نام «جسدهای شیشه ای» از آثار پرطرفدار، محبوب و مهم ادبیات فارسی در دو دهه اخیر به شمار می رود؛ یا «عباس کیارستمی» که در نقاشی، چیدمان، عکاسی و موسیقی هم فعال بود و «داریوش مهرجویی» هم در رمان و ادبیات که از نمونه های مطرح آن رمان «در خرابات مغان» است. مثال های بین المللی مطرح هم پرشمارند؛ «دیوید لینچ» بیش از پنج آلبوم موسیقی مستقل منتشر کرده و تبحر ویژه ای در نوازندگی ساز «گیتار الکتریک» دارد. پس چه اشکالی وارد است اگر یک هنرمند در چند رشته به صورت موفق فعالیت می کند و در آن زمینه ها استعداد دارد، آن را بروز داده و به انتشار برساند؟

مسئله اینجاست که تصور بسیاری از افراد جامعه از مقوله «هنر» و «هنرمند» چیزی مانند «مهندسی» و یا «پزشکی» است! اینکه مثلا اگر فردی مهندس کامپیوتر باشد دیگر منطقی و عقلانی نیست (مگر در موارد بسیار نادر) بتواند به صورت تخصصی از مهندسی معدن هم سر در بیاورد و در آن زمینه فعالیت کند! حال در نظر بگیرید که این نگاه ناپخته از سوی برخی زردنگارها هم به شکلی «دِمُده» بازنشر می شود تا در پسِ اذهان تاثیرات منفی از کاراکترها و آرتیست های موردنظر بگذارد که این مسئله خود بحث دیگری است که پیش از این ها در گزارشی جداگانه تحت عنوان «فیک نیوزها» به آن ها پرداخته بودیم.

باید پذیرفت که این مسئله برای هنرمندان به هیچ وجه عجیب نیست؛ اینکه به طور مثال اگر مهران مدیریِ کارگردان و بازیگر بتواند در موسیقی و شعر هم فعالیت کند. (که اساسا این واقعیت غیرقابل کتمان است که همه هنرها می توانند ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته باشند) همین حالا و در شرایط فعلی چند بازیگر جوان و جویای نام در حوزه تئاتر می شناسید که همزمان در کنار بازیگری مشغول سایر فعالیت های هنری از مجسمه سازی تا نقاشی و موسیقی و... هستند؟ پس یقینا مقصود برخی از دوستان رسانه ای گنجاندن این گزاره که «هرکس باید در جای خودش باشد» در بطن جامعه نیست؛ بلکه درد این است که «فرصتی گیر بیاوریم تا هنرمند مورنظر را تخریب کنیم»! حال آن که «چرایی» و «چگونگی» این تخریب ها خود بحث مفصل و جداگانه ای می طلبد که در آیده اگر عمری باقی بود بیشتر به آن خواهیم پرداخت.

آیا مهران مدیری ناگهان به فکر چاپ «کتاب شعر» افتاده؟

و اما مسئله دیگری که در بسیاری از رسانه ها مورد توجه و نقد قرار گرفته، این است که اساسا چه اتفاقی رخ داده که ناگهان «مهران مدیری» به دنبال چاپ کتاب شعر افتاده؟ آیا او هم مانند سایر سلبریتی ها صرفا خواسته از نامش به عنوان یک رانت استفاده کند و شهوت دیده شدن داشته یا پای مسائل دیگری هم در میان است؟

طبق راستی آزمایی و تحقیقاتی که در این زمینه به عمل آوردیم، نخستین خبر رسمی در این خصوص یعنی «سرودن شعر توسط مهران مدیری» مربوط به 11 خرداد 1390 (تقریبا 9 سال پیش) است که در آن واضحا اشاره شده:«شاید خیلی ها ندانند مهران مدیری سال ها است كه شعر می نویسد اما در طی 20 سال گذشته هیچ وقت مهران مدیری حاضر به چاپ یا انتشار شعرهایش نبوده است.» و جالب تر آنکه در ادامه این خبر آمده:«چندی پیش مهران مدیری برای شماره فروردین ماه نشریه «هفت نگاه» برای اولین بار یكی از این شعرها را در اختیار این نشریه گذاشت تا به چاپ برسد... البته خبر انتشار شعرهای مهران مدیری پس از بیست سال، باید خبر جالبی باشد.» اگر حداقل عدد عنوان شده در این خبر یعنی بیست سال را از سال 1390 کم کنیم به سال 1370 می رسیم (تازه این در شرایطی است که اگر در نظر بگیریم دقیقا از همان تاریخ و نه قبل تر، این مسئله آغاز شده) که خود بیانگر این است که این هنرمند در سه دهه گذشته دغدغه های شخصی و مهمی در سرودن شعر داشته و این مسئله محدود به چند سال اخیر نمی شود.

به گفته او این مجموعه اشعار شامل سه بخش دوران نوجوانی، دوران جنگ و عاشقانه هایش است که در این سال‌ها سروده است. بخش جنگ که به موضوع دفاع مقدس می‌پردازد، در زمان حضور وی در جبهه در پشت خاکریز‌ها سروده شده است. بخش عاشقانه‌ها مجموعه شعر‌های چند سال اخیر زندگی اوست که در قالب شعر نو و با مضمون بسیار تلخ سروده شده که همراه با یک لوح فشرده حاوی دکلمه های او با اهنگسازی خودش ارائه می شود.

تمجید یک شاعر معروف از مهران مدیری

اما بد نیست كه بدانید یك شاعر معروف در همان سال ها (1390) در یك نشست ادبی به تمجید از توانایی مهران مدیری در زمینه شعر و ساخت سریال های طنز پرداخته بود.

«جواد مجابی» شاعر، نویسنده، منتقد ادبی، طنزپردار و سردبیر سابق مجله ادبی «دنیای سخن» ضمن ستایش یکی از اشعار وی و با تمجید از آثار مهران مدیری، به خصوص سریال «قهوه تلخ» گفته بود:«طی این سال‌ها آثار به نسبت خوبی عرضه شده است و ما نباید بی‌انصاف باشیم و نسبت به كارهایی كه در طی چند دهه‌ی اخیر در حوزه‌های مختلف طنز صورت گرفته است، بی‌اعتنا باشیم. از جمله‌ این كارها، كارهای مهران مدیری است كه طنزهایش، تلویزیون را از هجو رهانید و حالا هم در مجموعه‌ «قهوه‌ی تلخ» در یك تاریخ ساختگی تردید می‌كند. این رویداد مهمی است و ما نباید نسبت به معاصران بی‌اعتنا باشیم. باید آدم‌هایی را كه زحمت می‌كشند، ببینیم و به جای حسادت و غرض‌ورزی‌، از آن‌ها حمایت كنیم و نگذاریم تنها بمانند و به آن‌ها بگوییم كه ما آثار شما را دیدیم و پسندیدیم.»

کلام پایانی

در نهایت مسئله ای که برای نگارنده حائز اهمیت است چیزی نیست جز «برابری». بدین معنا که در حال حاضر چیزی برای قضاوت وجود ندارد و فقط باید منتظر «کیفیت اشعار» منتشر شده از مهران مدیری بود تا آن ها را سنجید و مورد قضاوت قرار داد. اگر کیفیت اشعارش خوب باشد که بسیار هم خوب است و اگر بد باشد که بهتر است دیگر به فکر چاپ عمومی اشعارش نباشد. البته اینکه عده ای هم با استفاده از شعر-دیالوگ معروف در سریال «مرد هزار چهره» یعنی «پول آب را می دهیم پول برق جدا...» سعی در شوخی با این مسئله دارند، نکته منفی و بدی به شمار نمی آید؛ چرا که او خود کارش کمدی است و با فضای کمدی و شوخی هایی از جنس آن غریبه نیست؛ پس قطعا خودِ او که در تمامی این سال ها «آگاهانه»، «شجاعانه» و «زیرکانه» با مسائل ریز و درشتی شوخی کرده، ظرفیت این را دارد که چنین شوخی هایی را هم بشنود؛ اما در این میان یک نکته بسیار مهمی وجود دارد که نباید فراموش شود. اینکه شایسته است که وضعیت «انتشار کتاب» برای همگان –از نویسندگان جوان تا...- بدین صورت باشد و اگر مثلا سخت گیری یا ممیزی یا هر چیز دیگری که در قالب چیزی به نام «مجوز ارشاد» وجود دارد به صورت یکسان و برابر برای همه هنرمندان و نویسندگان اعمال شود و مبادا صرفا نام بزرگ و مشهورِ «مهران مدیری» اسبابی برای ایجاد «رانتی ناخواسته» و موقعیتی ویژه برای او شود که البته طبق خبرهای موثق از منابع معتبر، گویا حدود سه سال از زمانی که این هنرمند تصمیم به انتشار کتاب اشعارش گرفته می گذرد و مدت هاست که مراحل ارشاد و قوانین معمول را طی می کند. در شماره های بعدی، به صورت مفصل تر به مقوله «رانت» و «ویژه خواری» خواهیم پرداخت.