پنجشنبه، 06 اردیبهشت 1403 22:20
460 فرهنگی 1399/02/30 - 19:52

«دغدغه» یا «عقده حقارت»؟

«به منم پاس بدید»! / نگاهی به به هرزنگاری در رسانه های رسمی و غیررسمی کشور

«حسینقلی که کودکی بیش نبود، سالیان دور به همراه خانواده و سایر اقوام محترم که طبق روال هرساله در روز سیزدهم فروردین ماه به پارک، باغ و... می رفتند..

دیوان نیوز، مهدی تیموری (سردبیر «دنیای هوادار»)

... و سرشان را با انواع فعالیت های شادکننده گرم می کردند، به باغِ خان دایی رفتند که حسینقلی کوچولوی قصه ما با خود، حمالِ خاطرات ریز و درشتی از آن مکان بود؛ اما در آن سال اتفاقی افتاد که تا سال های پس از آن، رشد شخصیتی، اجتماعی، فرهنگی و... پسرک را تحت تاثیر قرار داد. ماجرا از این قرار بود که بزرگان فامیل از پدر بزرگ و پدر، دایی و عمو، دوست و رفیق و پسرعموها و پسردایی ها جمع شدند تا دورهم فوتبالی بازی کنند؛ سرتان را درد نیاورم! کلِ این 6 ساعت بازی دریغ از اینکه یک نفر یک بار به حسینقلی پاس بدهد و او را هم داخلِ بازی به حساب بیاورد! پس از آن بود که دیگر حسینقلی، آن کودکِ پرشور و شیطون سابق نشد که نشد و از آن روز کذایی هم چیزی نماند جز:«بابا به منم پاس بدید!» که با حرص ِخالص و دندان قروچه بیانش کرده بود و آن گزاره ظاهرا بی اهمیت، همواره در ذهن او به عنوان یک عقده سنگین حک شد و حتی بسیاری از اعضای فامیل بارها و بارها در مراسم و دورهمی های خانگی آن را دستمایه شوخی و خنده هایشان قرار می دادند که این موضوع بیش از پیش سبب گسترش کینه ها و درون ریزی های کودکِ قصه ما شد؛ تا اینکه...»

«آلفرد آدلر» (روانشناس شهیر اتریشی) معتقد است:«همه ما احساس حقارت را تجربه می کنیم؛ زیرا همه ما خود را در موقعیت هایی می یابیم که آرزوی بهبود آن ها را داریم. ما با احساس حقارت خود از طریق جبران مقابله می کنیم، یعنی تمایلی طبیعی به موفق شدن در زمینه های دیگر برای پوشاندن نقص خود در زمینه هایی که در آن ها احساس کمبود می کنیم. درست همان طور که نابینا برای جبران نابینایی اش حس شنوایی اش را تقویت می کند، آدمی با عقده حقارت نیز این کمبود را با رشد در زمین هایی از زندگی جبران می کند که در آن ها می تواند احساس برتری کند.» مثلا کسی که در زمان کودکی اش به هنگام بازی فوتبال به او پاس نداده اند، برای جبرانِ چنین عقده حقارتی همواره با فحاشی و اتهام زنی به این و آن در قالب ظاهری ِرسانه دست به تطهیر خویش و ساخت شمایلی از یک مرد/زن نیکوخصال و پاک سرشت از خود، همواره حرکتی جبرانی و انفجاری به سوی ارضای این احساس برتری طلبی دارد.

داستانکِ خیالی که در ابتدای این یادداشت نقل شد –که البته افسانه نیست و کاملا برآمده از واقعیت است- پیش درآمدی بود تا به بررسی کوتاه و گذرا به وضعیت «خبر» و «خبررسانی» و اساسا «تحلیل» در رسانه های رسمی و غیررسمی (!؟) امروز داشته باشیم و ببینیم که آیا اساسا ارتباط مستقیمی میان وضعیت اسفناکِ فعلی رسانه ها با «عقده های کودکی افراد» وجود دارد؟

از همان برهه که فعالیت های مجازی در عرصه خبر و خبررسانی به صورت جدی در آستانه گسترش و همه گیری بود، بسیاری از اصحاب رسانه، جامعه شناسان و حتی روانشناسان بارها و بارها اخطار دادند که «فیلترینگ»، «بگیر و ببند» و اقداماتی از این قبیل نه تنها راهگشا نخواهد بود، بلکه بسان ِبادکنکی است که با «فشار» در زیر ِآب از آن نگهداری شود؛ عاقبت چه خواهد شد؟ «هیچ» جز آنکه بالاخره مجبور به رهاسازی بادکنک خواهید بود و حاصل آن حرکتی انفجاری و پرفشار به سمت ِبیرون از آب است. (حتی اگر پرش از آب را ضررش باشد اما به دلیل جبرِ حاکم بر این فضا چیزی جز این قصد نخواهد کرد)؛ نهایتا اینکه هیچ گوش ِشنوایی بدهکار نبود و روز به روز به دامنه فیلترینگ سایت ها، پیام رسان ها و اپلیکیشن ها افزوده شد و «فیلترشکن ها» افزون تر و روز به روز قوی تر؛ اما پیامدهای چنین اعمال ِخشک و خطی تا به امروز چه بوده؟ غیر از این که کار به جایی رسیده که هر شخص که از خانه و والدینش قهر می کند، یک کانال خبری (اینستاگرام، تلگرام یا...) تاسیس می کند و در آن به نفرت پراکنی و فحاشی نسبت به اشخاص مهم کشور (اعم از هنرمند، ورزشکار، اصحاب رسانه و سیاستمدار و...) می پردازد؟ جز اینکه نام «رسانه»، «خبرنگار» و «نویسنده» به معنای واقعی کلمه ضایع شده و دیگر مرزی میان قلم به دستان ِدغدغه مند و «هرزنگاران» وجود ندارد؟ شاید هم معتقد باشید که مسئله ریشه ای تر از این حرفاست و اگر از همان ابتدا یک پاسی هم به آن بنده خدا می دادند اصلا کار به اینجا نمی کشید که البته پر بیراه هم نمی گویید! اما شک نکنید که پاسخ آن فرضیه ای که ابتدا مطرح کردیم چیزی جز «بله» نخواهد بود. «بله»؛ با قاطعیت می گویم که میان وضعیت اسفناک فعلی رسانه ها و برخی از خبرنگاران با عقده های حقارتِ برآمده از کودکی افراد ارتباط مستقیمی وجود دارد.

نهایتا اینکه اوضاع رسانه های غیررسمی، زردنگارها و هرزنگارها به شدت بیخ پیدا کرده و روز به روز رسانه های رسمی را هم با سرعت بالایی همراه با خود به «قعر» نزدیک می کنند و موقعیت به قدری گروتسک شده که این دسته از افراد آنچنان خود را بر حق و درستکار می دانند که گویی صرفا «خودشان» بلندگویی رسا در مقابله با فساد و سایر مشکلات اند و همچون «چه گوارا» به مبارزه با آن می پردازند و سایر اهالی رسانه به جز آن ها و رفقایشان همگی «نوچه»های فلان فردِ متهم به اختلاس و... هستند. از مسئولان ِمربوطه که دیگر انتظاری نیست؛ اما وقت ِآن رسیده که خودِ رسانه ای ها تفاوت میان سره و ناسره را بر مردم مشخص کرده و دستی به حال ِناخوش و بیمارگونه «رسانه» و «خبرنگاری»ِ کشور بکشند؛ نمی دانم... مثلا موقعیتی را ایجاد کنند و به این دسته از پاپت ها «پاس بدهند» تا نیاز نباشد برای اینکه خودشان را وارد «بازی» کنند دست به هرکاری بزنند؛ البته گناهی هم ندارند و احتمالا در تصوراتشان از خویش شبحی [از جوکر] یا بهتر است بگویم شبه جوکری مضحک ساخته که برای مقابله و مبارزه با وضعِ موجود و فسادهای رخنه شده در عالم هنر و ورزش و... بپا خواستند اما واقعیت امر این است که حتی وزن ِعبارتی چون «دلقک خودجوکرپندار» هم برایشان سنگین است!



  1. ایران مقتدرانه قهرمان رقابت‌های انتخابی جام‌جهانی ووشو ۲۰۲۴ شد
  2. دولت آماده رفع مشکلات مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی است
  3. تداوم تحریم‌های آمریکا به بهانه پهپادی و جنگ روسیه و اوکراین
  4. کاخ سفید باید حمایت از جنایات جنگی رژیم اسرائیل را فورا متوقف کند
  5. ادامه روند کاهشی قیمت طلا و سکه
  6. دیدار معلمان برگزیده استان با مقام معظم رهبری در هفته معلم
  7. آمادگی شرکت عمران مهستان برای استقرار دستگاه‌های اجرایی در این شهر جدید
  8. بازدید رئیسی از طرح توسعه بیمارستان شهدای یافت‌آباد
  9. ریشه کنی مالاریا در ایران دچار اختلال شد
  10. پیشگامی پلیس در بهره‌مندی از ظرفیت دانش‌آموزان در گسترش قانونمندی
  11. آغاز کنکور ۱۴۰۳ با آزمون «علوم ریاضی» و «انسانی»
  12. رونمایی از نخستین موتور شش سیلندر بنزینی «ایران‌ساخت»
  13. تردد بیش از ۱۹ میلیون خودرو در فروردین 1403
  14. برخوردهای سلیقه‌ای مسئولان در محیط دانشگاه، باعث ایجاد تنش خواهد شد.
  15. هر فدراسیون باید اساسنامه تخصصی خود را داشته باشد
  16. یادداشت تفاهم امنیتی بین ایران و روسیه
  17. ضربه کاری به ارتش اسرائیل و ترجمه عملی تهدیدات نصرالله
  18. تبدیل مجوز کاغذی به شناسه یکتا از ۴۲۷ هزار عبور کرد/ لرستان در صدر جدول تبدیل مجوزها
  19. دولت در احیای واحدهای تولیدی راکد و نیمه راکد موفق عمل کرد
  20. دیدار کارگران با رهبر انقلاب
  21. شمسایی بهترین گزینه هدایت تیم ملی فوتسال است
  22. زارع‌پور: برای سومین بار درخواست کردیم گوگل‌پلی رفع فیلتر شود
  23. موریس موتا پائز سرمربی تیم ملی والیبال وارد ایران شد
  24. وسط این همه مشکلات هم می‌توانیم شاد باشیم
  25. دستاوردهای سفر رئیس جمهور به پاکستان
  26. شهادت ۳۰ کودک بر اثر گرسنگی و آوارگی ۱۷ هزار کودک بدون والدین
  27. اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی و اجتماعی با مشارکت کانون پرورش فکری البرز
  28. دوم اردیبهشت آغاز ایمن‌سازی تکمیلی فلج اطفال در استان البرز
  29. تأخیر بانک مرکزی در تأمین ارز دارو محرز است
  30. موسوی برای دومین بار از حضور در تیم ملی والیبال انصراف خواهد داد؟!
  31. برگزاری ششمین نمایشگاه ایران اکسپو 2024 در تهران
  32. مالیات بر ارزش افزوده دارو و شیر خشک، فقط یک درصد!
  33. «بی‌بی‌سی» اعتراف کرد: موفقیت حمله موشکی ایران به پایگاه هوایی رژیم صهیونیستی
  34. احداث ۱۲۲ هکتار گلخانه در البرز توسط بخش خصوصی
  35. تخریب 125 هکتار ساخت و ساز در اراضی کشاورزی ساوجبلاغ
  36. شهیدی که محل دفن او را امام خمینی (ره) تعیین کردند.
  37. آیا می دانید چه خدماتی به مادران در مراکز بهداشتی استان ارایه می شود؟
  38. اردیبهشت پر بارشی در راه است
  39. هرجایی زالودرمانی نکنید!
  40. بعد از عملیات وعده صادق، نتانیاهو حرفی برای گفتن ندارد