«ایالات متحده در حال آمادهسازی پیشنویس قطعنامهای تازه علیه ایران در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.» این ادعای مطرح شده از سوی رویترز، شروع گمانهها، تهدیدها و تحلیلها درباره نشست روز نوزدهم شورای حکام آژانس است، نشستی که در آن قرار است اعضای این نهاد یکی از حساسترین گزارشهای خود درباره یکی از حساسترین پروندههای مورد بررسی خود را منتشر خواهد کرد.
«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تایید انتشار این گزارش درباره محتوای آن گفت: «این گزارش جامع خواهد بود و قرار است یک گزارش کامل فنی باشد.»
گروسی همچنین با اشاره به حضور «ماسیمو آپارو» یکی از معاونان خود در ایران از برگزاری تعدادی جلسه فنی در آینده نزدیک خبر داد و گفت: ما به روند خود برای روشن کردن تعدادی از مواردی که ایران در مورد آنها پاسخهای کافی به ما نداده است ادامه خواهیم داد اما تاکنون نتوانستهایم این توضیحات را دریافت کنیم.»
گرچه تهران امیدوار است ادامه این گزارش «جامع» از وضعیت همکاریها با آژانس، مبتنی بر واقعیات و نه دادهها و فشارهای سیاسی باشد اما به توصیف منابع مطلع، این گزارش سختگیرانه و انتقادی تنظیم شده و در آن ادعاهای پیشین درباره برخی مکانهای غنیسازی و دیگر فعالیتهای هستهای ایران تکرار شده است.
آغاز زودهنگام فضاسازی رسانهای/ گزارش جامع چه خواهد بود؟
آذرماه ۱۴۰۳ (نوامبر ۲۰۲۴) شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی هستهای (IAEA) در نشست فصلی خود به «رافائل گروسی» مدیرکل این آژانس ماموریت داد تا بهار آینده گزارشی درباره سؤالاتی که به ادعای آنها بیپاسخ است، ارائه دهد. «گزارش جامع» هفته آینده قرار است، به صورت تفصیلی درباره همکاری ایران با آژانس و کیفیت آن اظهارنظر کند. این درخواست از مدیرکل در حالی مطرح شد که تهران در آن مقطع و در سفر گروسی به تهران بیشترین میزان همکاری با آژانس را انجام و افزایش سطح همکاری را پیشنهاد داد اما صدور قطعنامه به نوعی جواب منفی شورای حکام به حسننیت تهران بود که به تحریک آمریکا و تروییکای اروپا صورت گرفت.
تکرار ادعاها در قطعنامه پنجم (پس از چهار قطعنامه سالهای ۲۰۲۰،ژوئن و نوامبر ۲۰۲۲و ۲۰۲۴) شورای حکام و تاکید بر این ادعا که تهران همکاری لازم را در حل مسائل پادمانی ندارد و باید به صورت کامل با آژانس همکاری کند در حالی صورت گرفت که جمهوری اسلامی ایران از سال ۲۰۱۹ در مکاتبات با این نهاد و همکاری برای انجام بازرسیهای آن، بیشترین سطح همکاری و تعامل را داشته است.
اهمیت گزارش جامع درباره فعالیتهای هستهای ایران اما به دلیل تکرار این موارد نیست و نگرانی اصلی زمانی آغاز میشود که این گزارش ابزار غرب برای فشار بر تهران در میانه مذاکرات با آمریکا و احتمالا بهانهای برای فعالسازی «مکانیسم ماشه» در ماههای آینده خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران پیش از این و در دو مقطع سالهای ۱۳۸۴ (مارس ۲۰۰۶)،۱۳۹۴ ( ۲۰۱۵) تجربه تهیه گزارش جامع آژانس از فعالیت های هستهای خود را داشته است که تجربه نخست منجر به ارجاع پرونده هستهای ایران از شورای حکام به شورای امنیت و تشدید تنشها و فشارها علیه ایران شد.