به گفته کارشناسان، استخراج و تحصیل طلا به طور مستقیم از معادن داخلی نه تنها ارزان‌تر است بلکه به صنعت بومی کمک و بدون اعمال فشار بر ذخایر ارزی، صندوق ذخیره را تقویت می‌کند.
به گفته شورای جهانی طلا، در حالی که کشورهایی همچون فیلیپین و اکوادور سال‌هاست که چنین رویه‌ای را در پیش گرفته‌اند، بیشتر بانک‌های مرکزی که به معادن طلای داخلی دسترسی دارند، خریداری مستقیم از معادن خانگی را آغاز کرده، افزایش داده یا در حال بررسی آن هستند.
در تازه‌ترین نظرسنجی شورای جهانی طلا از بانک‌های مرکزی، از ۳۶ پاسخ‌دهنده، ۱۹ مورد اعلام کردند که در حال خرید مستقیم طلا از معادن داخلی و با ارز داخلی هستند. چهار پاسخ‌دهنده نیز گفته‌اند که در اندیشه پیوستن به این ۱۹ بانک هستند. این رقم در مقایسه با نظرسنجی پارسال اندکی بیشتر است. در آن برهه از ۵۷ بانک مرکزی، حدود ۱۴ مورد از خریداری طلا از منابع و معادن داخلی خبر دادند.
شائوکای فان، رئیس بانک‌های مرکزی در شورای جهانی طلا می‌گوید: الگویی که شاهد آن هستیم، این است که برخی بانک‌های مرکزی به ویژه در آفریقا، آمریکای لاتین شروع به خریداری مستقیم طلا از معادن داخلی و کوچک خود هستند که به دلیل افزایش قیمت طلا، به شدت توسعه پیدا کرده‌اند.
بانک‌های مرکزی کامبوج، تانزانیا، غنا، زامبیا، مغولستان و فیلیپین برای افزایش ذخایر خود به طلای استخراجی از معادن داخلی وابسته هستند. به نوشته رویترز، هیات طلای غنا که به نیابت از بانک مرکزی این کشور مسئولیت مدیریت خریداری طلا را برعهده دارد، در ماه آوریل، توافق‌نامه‌هایی را با چندین شرکت استخراج به منظور خریداری ۲۰ درصد تولید طلایشان به امضا رساند. سازمان معادن تانزانیا نیز سپتامبر پارسال تمام صادرکنندگان طلای این کشور شامل معدنکاران و تجار را ملزم کرد که دست کم ۲۰ درصد تولید خود را برای فروش به بانک مرکزی این کشور، کنار بگذارند.
فان افزود: می‌توان اینگونه استدلال کرد که این کار نسبت به خرید طلا از بازار بین‌المللی ارزان‌تر است زیرا بسیاری از این بانک‌های مرکزی با تخفیفی جزئی نسبت به قیمت جهانی آن را می‌خرند.
بانک‌های مرکزی به طور سنتی از طریق بازار فرابورس که به طور معمول در لندن مستقر است، اقدام به خرید طلا می‌کنند؛ جایی که فلز زرد از طریق بانک‌های فعال در حوزه طلا داد و ستد و با دلار، یورو یا استرلینگ قیمتگذاری می‌شود. این خریدها اغلب شامل شمش‌های با درصد خلوص بالا و مطابق استاندارهای «گود دلیوری/ Good Delivery» بوده و در خزانه‌های ممتاز همچون بانک مرکزی انگلیس نگهداری می‌شوند.
آدریان اَش، مدیر تحقیقات در شرکت سرمایه‌گذاری طلا «بولین‌وُلت» در این‌باره گفت: به دلیل روند افزایشی قیمت طلا و جذابیت آن به عنوان سپری در برابر مخاطرات ژئوپلیتیکی، طبیعی است که بانک‌های مرکزی کشورهای تولیدکننده به تولیدات داخی رو بیاورند.
در بحبوحه تنش‌ها و ابهامات ژئوپلیتیکی و همچنین اعتماد رو به افول به سایر سرمایه‌های امن سنتی، قیمت طلا روی نوار صعودی قرار گرفته و قله‌های تازه‌ای را فتح کرده است. براساس گزارش «گروه بورس اوراق بهادار لندن»، معاملات لحظه‌ای طلا در حال حاضر با قیمت ۳۳۲۸.۳ دلار در هر اونس انجام می‌شود که در مقایسه با مدت مشابه پارسال، افزایش حدود ۲۷ درصدی را نشان می‌دهد. خرید تولیدات طلای معادن داخلی، کارمزد بانکی و واسطه‌ای و همچنین هزینه انتقال و جابجایی را از بین برده و به ذخیره می‌کند.
اَش اضافه کرد: با این حال، کشورها مجبور به پرداخت هزینه برای فرآوری و پالایش طلا مطابق استانداردهای «گود دلیوری/ Good Delivery» هستند که شاخص بین‌المللی غیررسمی برای شمش بزرگ طلا محسوب می‌شود. در صورت فقدان وجود سیستم پالایش گود دلیوری در داخل کشور، ناگزیر روند پالایش و فرآوری طلا باید خارج از کشور صورت گیرد که متعاقبا به افزایش قیمت منجر خواهد شد.
بانک‌های مرکزی که شمش طلا را از معادن داخلی می‌خرند و ظرفیت پالایش منطبق بر استاندارد «گوددلیوری» را دارند، هزینه‌های اضافی را پرداخت نخواهند کرد. به عنوان مثال، بانک مرکزی فیلیپین، یکی از بانک‌های دارای مجوز پالایش «گوددلیوری» است. قزاقستان دو تصفیه‌کننده دارد که انجمن بازار شمش لندن آنها را تایید کرده است. روسیه نیز تا پیش از حمله به اوکراین در سال ۲۰۲۲، هفت تصفیه‌کننده دارای مجوز داشت. سایرین همچون غنا و زامبیا احتمالا برای تصفیه طلا باید دست به دامن خارج شوند.
استراتژی ذخیره
به نوشته سی‌ان‌بی‌سی، یکی دیگر از محرک‌های الزامآور برای خرید طلای داخلی، انعطاف‌پذیری پولی است. خرید طلا از طریق بازار جهانی اغلب نیازمند دلار است که خود ذخیره ارزی محسوب می‌شود. این بدان معناست که بانک‌های مرکزی باید یک ارز را با دیگری سوآپ کنند. اما در صورت خرید طلا از حیاط خلوت خودشان و با ارز داخلی خودشان، چنین الزامی در کار نخواهد بود.
تحلیلگر و مقام شورای جهانی طلا دراین‌باره نیز گفت: شما قادرید تا ذخایر خود را با ارز خودتان افزایش دهید و در نتیجه برای تقویت ذخیره طلای خود، یک دارایی ذخیره را قربانی نکنید.
با افزایش سطوح بدهی ملی کشورها و قریب‌الوقوع بودن مخاطرات تجاری و ژئوپلیتیکی، بانک‌های مرکزی خواستار تقویت سپر ذخایر خود در برابر شوک‌های مالی ناگهانی هستند. در اختیار داشتن ذخایر بیشتر در شکل‌های مختلف، همچون مهمات برای مدیریت بحران‌های احتمالی عمل می‌کند.
از مجموع ۷۳ بانک مرکزی شرکت‌کننده در نظرسنجی شورای جهانی طلا، حدود ۹۵ درصد گفته‌اند که انتظار دارند همتایان‌شان در سراسر جهان، ذخایر طلای خود را طی یک سال آتی افزایش دهند.
حمایت از صنعت داخلی
به گفته نیکی شیلز، رئیس واحد تحقیقات و فلزات در MKS PAMP سوئیس، حمایت از بخش‌های معدن داخلی و همچنین جوامع محلی مربوطه نیز محرک‌های مهمی برای بانک‌های مرکزی جهت خرید طلا از معادن داخلی هستند. تقاضا برای طلا در برخی کشورها بسیار پایین است و بانک‌های مرکزی از این طرق تشویق به حمایت از عملیات‌های معدنی در کشور متبوع خواهند شد که متعاقبا به اشتغالزایی منجر می‌شود.
فان با اشاره به برخی مخاطرات در خرید طلا از معادن و تولیدکنندگان داخلی، گفت: داشتن خریداری معتبر و بزرگ همچون یک بانک مرکزی، برای معدنکاران خرده‌پا، بازاری قانونی و عادلانه برای فروش طلایشان فراهم می‌کند. چنین بازاری نه تنها دست شبکه‌های تبهکار را از جریان طلا دور می‌کند بلکه پایش و ردگیری و مسئولیت‌پذیری را بهبود می‌بخشد. این دقیقا همان چیزی است که ما نامش را «معامله دو سر سود» می‌گذاریم.