به نقل از روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، از سوی دکتر مسعود پزشکیان، رئیسجمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، سند ملی میراث فرهنگی که حاصل همافزایی دستگاههای علمی، فرهنگی و اجرایی کشور است، ابلاغ شد.
سندی راهبردی که با هدف تحکیم هویت ایرانیـاسلامی، مردمیسازی حفاظت از میراث، افزایش سواد میراثی و ارتقای دیپلماسی فرهنگی تدوین شده و نقشه راه جدیدی برای صیانت، احیا و بهرهبرداری خردمندانه از سرمایههای تاریخی و تمدنی ایران به شمار میرود.
در مقدمه این سند آمده است:
«میراث فرهنگی امروزه به مثابه مهمترین منبع فرهنگی در اختیار جوامع برای حال و آینده پیش رو، نقشی بیبدیل در توسعه اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی آنها دارد و بیشک، شناخت، صیانت و بهرهمندی از آن در دو قالب ملموس و ناملموس به عنوان یکی از اساسیترین ارکان تحکیم هویت، رشد خلاقیت و خودباوری، میتواند هر کشوری را به شناخت ارزشها، تاریخ و پیشرفت پایدار نزدیکتر سازد. این میراث ارزشمند، مبین هویت و شخصیت فرهنگی جامعه و دربرگیرنده آثار و راه و رسم زندگی گذشتگان و نیاکان و بیانگر حرکت فرهنگی انسان در طول تاریخ میباشد که در مسیر تعالی جامعه و تقویت پویایی هویتی و در حکم معرف هویت مردم و انعکاس و تبلور ارزشهای آنان از نسلی به نسلی دیگر منتقل و با شناسایی آن زمینه شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی او فراهم میآید.
میراث فرهنگی کشور به یک معنا به عنوان مفهومی کلان دربرگیرنده کلیه اقدامات و فرآیندهای شناسایی، شناخت، ثبت، مدیریت، حمایت، نگهداری، مرمت، احیاء و معرفی میراث فرهنگی است که با عبور از نظام پردازش عقلانیت و حکمت معنوی و دینی ایرانی، تاریخ را برای امروز، در قالب عبرتها و فرصتها بازتولید میکند.
تاریخ چند هزار ساله ایران و میراث فرهنگی آن، با وجود فراز و فرودها و تغییر و تحولات بسیار، الگویی بسیار شایسته از زندگی اجتماعی و معنوی را در قالب گونههای مختلف میراث فرهنگی اعم از معماری، شهرسازی، ادبیات، هنر و حکمرانی به بشر ارائه میکند که علیرغم همه ادراکات و محصولات دوره معاصر، برای انسان، حائز اهمیت و راهگشاست.
میراث فرهنگی ایران به مثابه دستاورد فکری و فرهنگی نخبگان و خبرگان در طول هزارهها، هویتساز ملت ایران و گنجینهای از میراث بشری است که به عنوان دارایی مشترک بشریت با ایفاء نقش و سهمی بیبدیل در شکلگیری تمدنهای جهانی و ایجاد جهشهای هنری، علمی، تمدنی در تاریخ، تأثیرات ماندگاری در همه حوزههای تمدنی از جمله علم، هنر، فلسفه، اقتصاد، نظامیگری و حکمرانی همه جهان بر جای نهاده است. بخشهای وسیعی از این میراث با پدیدار شدن مرزهای جغرافیایی و سیاسی در سدههای اخیر، در خارج مرزهای کنونی ایران واقع شده و پاسداشت و انتقال آن به نسلهای آینده، نه تنها تکلیفی ملی، بلکه مسئولیتی بینالمللی و تاریخی برای جمهوری اسلامی ایران است.
میراث فرهنگی ایران، پلی میان حکمت و اشراق کهن و تجربههای معاصر است که با حکمرانی و مدیریت خردمندانه، هویت ما را استحکام و در پی آن، زمینه پیشرفت مادی و معنوی و ظهور تمدن نوین ایرانی- اسلامی را نوید خواهد داد.
در این راستا، طراحی و تصویب سند ملی میراث فرهنگی به عنوان گامی مهم در چارچوب راهبرد کلان ۲ نقشه مهندسی فرهنگی کشور و راهبردهای ملی ۱۰ با محوریت «بازشناسی، حفظ و ترویج مواریث تمدنی و سنن ملی و قومی و تقویت تعامل فرهنگهای قومی با محوریت فرهنگ اسلامی ایرانی و حفظ وحدت ملی» و اقدام ملی ۱۷ با تمرکز بر «حمایت از فعالیتهای فرهنگی، میراث فرهنگی و تولیدات هنری و ادبی اقوام ایرانی حول ارزشهای اسلامی – ایرانی بهویژه در مناطق مرزی مبتنی بر آمایش فرهنگی و سرزمینی» میتواند ترسیمکننده منظومه فکری ایرانی- اسلامی و بخشی از وضعیت مطلوب فرهنگی کشور در سایهسار اصول تعالیم پیامبران و بر اساس مبانی، ارزشهای دینی و ملی، اصول بنیادین فرهنگی کشور، رهنمودهای مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و سایر اسناد فرادستی و همچنین مقتضیات ملی، منطقهای و جهانی باشد.
سند حاضر، به عنوان سندی برنامهای برای بهرهگیری از ظرفیت دستگاهها، نهادها و ارکان مختلف اجتماعی به منظور زمینهسازی برای شناخت عمومی و تخصصی جامعه و اقدامات زیربنایی برای حفاظت و بهکارگیری مؤثر ارزشها و توجه به اهمیت فرهنگی میراث فرهنگی تدوین شده است و قصد دارد نقش جمهوری اسلامی ایران را به عنوان حافظ میراث فرهنگی ایران و نیز گنجینههای مشترک جهانی، تثبیت و با تکیه و بهرهگیری از این سرمایه بیهمتا، زمینه را برای پیشرفت کشور و تعالی کلیت فرهنگ جهانی ترسیم کند.»