31953 یادداشت 1402/10/22 - 22:44

شکست تحصیلی در ایران ریشه در نظام آموزش و پرورش گذشته دارد؟

نارسایی‌های نظام جدید آموزشی و افت تحصیلی دانش‌آموزان

نهاد تعلیم و تربیت در کشورهای جهان سوم از یک سو دستخوش بحران‌های مختلف است و از سوی دیگر خود آفریننده بحران‌های دیگری است. مشکل از آنجا برخاسته است که این نهاد نه اهداف مشخصی را دنبال می‌کند و نه به دیگر نهادهای اجتماعی هماهنگ است؛ از این رو دانش افراد تحصیل‌کرده با نیازهای جامعه تناسب ندارد.

دیوان نیوز؛  علت اصلی توسعه نیافتگی این بخش از جهان نیز ضعف نظام آموزشی است، زیرا این کشورها یا فاقد تکنولوژی یا معلول فقدان نیروهای انسانی متخصص و ماهر است و این امر به نوبه خود از ضعف نظام آموزشی آنان نشأت گرفته است.

امروزه یکی از مسائل مهمی که فکر بسیاری از مسئولین و دست‌اندرکاران نظام تعلیم و تربیت کشور ما را به خود مشغول کرده است، مسائل ناشی از نارسایی‌های نظام جدید می‌باشد که منجر به افت تحصیلی دانش‌آموزان شده و خود به عنوان یک مسئله اساسی مطرح می‌باشد.

یافته های آماری از مدارس کشور نشان دهنده آن است که افت تحصیلی به صورت مردودی، ترک تحصیل زودرس و یا اشکال دیگر آن مقادیر زیادی از منابع مالی ملی و استعدادهای انسانی جامعه را تلف می کند. هرگاه از افت تحصیلی سخن به میان می‌آید، بیشتر مردم درصد دانش‌آموزان مردودی و یا ترک تحصیل کنندگان از مدارس را یادآوری می کنند، در حالی که مردودی‌ها و ترک تحصیل کنندگان یک دوره آموزشی نسبت به کل دانش‌آموزان آن دوره، بخشی از افت تحصیلی یک دوره آموزشی محسوب می‌شود. اما افت تحصیلی تنها به این درصدها حدود نمی‌شود، بلکه در حوزه مسائل آموزشی مفهوم گسترده‌تری را به دنبال دارد.

 افت تحصیلی دارای دو جنبه کمی و کیفی است. افت تحصیلی کمی عبارت است از درصد دانش‌آموزان یک دوره آموزشی که به سبب مردود شدن و یا ترک تحصیل نتوانسته‌اند آن دوره تحصیلی را با موفقیت به پایان برسانند.

در مفهوم افت تحصیلی کیفی نیز به نارسایی در دستیابی به هدف‌های تعیین شده آموزشی و یا عدم تحقق بخشی از این هدف‌ها اشاره شده است؛ لذا تفاوت بین دانش و مهارت فارغ‌التحصیلان یک دوره آموزشی و هدف‌های تعیین شده برای این دوره را با افت تحصیلی کیفی نشان می‌دهند.

افت تحصیلی می‌تواند به عوامل متعددی نسبت داده شود که عبارت‌اند از: سیستم آموزشی: عملکرد سیستم آموزشی ممکن است در برخی جوانب ناکارآمد باشد. این شامل نقاط ضعف در مناهج درسی، روش‌های آموزش و ارزشیابی است. عدم تطبیق مناسب با نیازهای جامعه و بازار کار، نقص در آموزش مهارت‌های عملی و کاربردی، حفظ روش‌های سنتی تدریس و کمبود نوآوری در روش‌های آموزشی می‌تواند از عوامل مؤثر در افت تحصیلی باشد. زیرساخت‌ها و منابع: کمبود منابع مالی، تجهیزات، کتاب‌ها، آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های آموزشی مناسب می‌تواند تأثیر منفی بر روی کیفیت آموزش و یادگیری داشته باشد. همچنین، کمبود معلمان و نیروی انسانی متخصص و کیفی نیز می‌تواند به کاهش کیفیت آموزش و افت تحصیلی منجر شود. عوامل اجتماعی و فرهنگی: عوامل اجتماعی و فرهنگی می‌توانند نقش مهمی در افت تحصیلی ایفا کنند. فشارهای اجتماعی برای عملکرد بالا، رقابت شدید، نگرانی‌ها و مسائل روانی، عدم حمایت خانواده و عدم ارزش‌گذاری جامعه به تحصیلات می‌توانند دلایلی باشند که دانش‌آموزان را از تحصیل منزوی و متوجه کاهش عملکرد خود کنند. عوامل اقتصادی: شرایط اقتصادی نامساعد و فقر می‌توانند به کاهش دسترسی به آموزش و تأمین نیازهای اساسی دانش‌آموزان منجر شوند. نیاز به کار کردن در سنین پایین، کمبود منابع مالی برای پرداخت شهریه، خرید کتاب‌ها و تجهیزات آموزشی می‌تواند به عدم تمرکز و عدم توانمندی در تحصیلات منجر شود.عوامل روان‌شناختی: مسائل روان‌شناختی مانند استرس، اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی دیگر می‌توانند تمرکز و عملکرد تحصیلی را تحت تاثیر قرار دهند و به افت تحصیلی منجر شوند. همچنین تعطیلی مدارس در دوران همه‌گیری کرونا یا تعطیلی در اثر آلودگی‌ هوا در شهرهای بزرگ و روی آوردن به آموزش‌های مجازی تأثیرات منفی بر آموزش و یادگیری دانش‌آموزان داشته که پایه علمی دانش‌آموزان را ضعیف کرده و همچنین از بنیه علمی خوبی برخوردار نیستند.

 افت تحصیلی معضل چند جانبه‌ای است که شیوه‌های جلوگیری و پیشگیری از آن نیز چند جانبه و نیازمند همکاری و آگاهی مستمر والدین، مربیان و دانش‌آموزان از یک سو و برنامه ریزی‌های دراز مدت و کوتاه مدت مسؤلان آموزش و پرورش از سوی دیگر است. آنچه در اینجا مورد اشاره واقع شد تنها تعدادی از علل افت تحصیلی و شیوه‌های اساسی و عمده مقابله با آن بود و والدین و معلمان می‌توانند از روش‌های دیگر نظیر پاداش‌های مالی و غیرمالی، سفرهای علمی و… استفاده کرده، با ایجاد انگیزه در کودک و مهم‌تر از همه دانش‌آموزان سال های بالاتر برای ادامه تحصیل، از افت آموزشی او جلوگیری نمایند.

سخن پایانی؛ افت و شکست تحصیلی در کشور ما ریشه در نظام آموزش و پرورش گذشته دارد و فقط محصول نظام کنونی نیست، اما این حقیقت نمی‌تواند مسئولان آموزشی نسل انقلاب اسلامی را تبرئه کند. البته در سال‌های پس از انقلاب تلاش‌های مخلصانه فراوانی برای تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش و یافتن روشی شایسته انقلاب اسلامی انجام گرفته و نتایجی نیز داشته است، ولی باید اعتراف کرد که در این باره نه تنها توفیقی نیافته‌ایم بلکه افت تحصیلی بیشتری نیز داشته‌ایم.

 

نویسنده: سارا نصرتی



  1. حمله پهپادی رژیم اشغالگر به یک موتورسیکلت در جنوب لبنان
  2. توافق سران انگلیس و فرانسه بر سر پیمان بازدارندگی هسته‌ای
  3. هاشمیان و یک پیش‌بینی جنجالی؛ او نمی‌ماند
  4. نفوذی‌های تحلیلی!
  5. بیت‌کوین به ۱۱۲ هزار دلار رسید
  6. بازگشت آرامش به بازار سرمایه نیازمند تحقق حمایت‌هاست
  7. افزایش شهدای رسانه‌ای جنگ ۱۲ روزه به ۱۲ تن/ درخواست پیگیری حقوقی در نهادهای بین المللی
  8. روزنامه صهیونیستی: غزه به ویتنام دیگری تبدیل شده است
  9. بیانیه ارتش یمن درباره حمله موشکی به فرودگاه بن‌گوریون در حمایت از غزه
  10. چین و ایران؛ رابطه‌ای براساس اهداف مشترک، نه وفاداری ایدئولوژیک
  11. دلار زدایی، علت هراس آمریکا از بریکس
  12. پزشکیان: تکرار هرگونه تجاوزی با پاسخی قاطع‌تر و پشیمان‌کننده‌تر مواجه خواهد شد
  13. پیام شهروندی ابزاری برای تخریب/ پیام هایی که برای رفقا هرگز منتشر نمی شود!
  14. کاروان پرسپولیس راهی ترکیه شد
  15. تاج: هیچ رویداد فوتبالی تعطیل نخواهد شد/ از تعامل درویش و زنوزی استقبال می‌کنم
  16. ساپینتو: حمایت هواداران استقلال باورنکردنی بود/ سه سال منتظر بازگشت به ایران بودم
  17. تل آویو باز هم آتش بس را نقض کرد/ حملات زمینی رژیم صهیونیستی به خاک لبنان
  18. مخالفت آشکار آمریکا با ثبات و امنیت در افغانستان
  19. گزارش وزیر امور خارجه از اجلاس بریکس و سفر به عربستان در جلسه هیأت دولت
  20. حادثه های امنیتی سریالی در غزه؛ دست کم دو نیروی ارتش رژیم صهیونیستی کشته شدند
  21. دیدار محرمانه جولانی با مشاور امنیت داخلی رژیم صهیونیستی در ابوظبی
  22. پزشکیان: پرستاران در جنگ ۱۲ روزه برگ زرین دیگری بر دفتر خاطرات سلامت کشور افزودند
  23. اعمال سیاست‌های جدید دولت برای تنظیم بازار برنج داخلی/ برنج مورد نیاز مردم تامین است
  24. آلگری تأیید کرد؛ مودریچ به میلان پیوست
  25. حامد لک به فولاد خوزستان پیوست
  26. عراقچی: بریکس باید پیشگام اصلاح حکمرانی جهانی باشد
  27. رئیس جمهور: تکمیل مسیرهای ارتباطی با همسایگان شمالی اولویت دولت است
  28. ارتش یمن از حمله موفق به کشتی مرتبط با اسرائیل خبر داد
  29. عارف: تقویت نیروهای مسلح دغدغه جدی دولت چهاردهم است
  30. بیانیه مرکز اطلاعات مالی در خصوص مبارزه با تروریسم و دشمنان کشور
  31. آمریکا تحریرالشام را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج کرد
  32. ۸۰ درصد مردم معتقدند حملات موشکی ایران به میزان زیادی به اسرائیل ضربه وارد کرده است
  33. رئیس‌جمهور: بازگشت به مذاکره نیازمند یک شرط است؛ اعتماد به روند گفت‌وگو
  34. حضور بیش از ۱۲ میلیون زائر در کربلا برای احیای عاشورا
  35. نیروگاه‌های خورشیدی در کنار سدهای کشور احداث می شوند
  36. حماس در مذاکرات با اسرائیل خواستار آزادی کدامیک از اسرای مشهور و تاثیرگذار است؟
  37. اختلافات اروپایی‌ها با نزدیک شدن به ضرب الاجل جنگ تجاری ترامپ
  38. بازتاب حضور رهبر انقلاب در حسینه امام(ره) در شبکه‌های اجتماعی؛ ۲۰۰ میلیون بازدید در ۲ ساعت
  39. سردار سنایی راد: پاسخ بعدی به اسرائیل کوبنده‌تر خواهد بود
  40. سران بریکس حمله رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران را محکوم کردند